بررسی اثرات کشندگی و زیرکشندگی حشره کش های آزادیراکتین، پایریدالیل، سایپرمترین و متوکسی فنوزاید روی پارامترهای جدول زیستی زنبور اکتوپارازیتوئید habrobracon hebetor say (hymenoptera:braconidae

زنبور habrobracon hebetor say (hymenoptera: braconidae) یکی از پارازیتوئیدهای مهم لارو بسیاری از آفات به ویژه بالپولکداران خانواده ی noctuidae و pyralidae می باشد. در این بررسی، اثرات کشندگی و زیرکشندگی حشره کش رایج سایپرمترین و حشره کش های زیست سازگار آزادیراکتین (بیونیم® و نیم گارد®)، پایریدالیل و متوکسی فنوزاید روی پارامترهای زیستی (دموگرافی) و رفتاری (واکنش تابعی) زنبور پارازیتوئیدh. hebetor مورد بررسی قرار گرفت. پرورش زنبور پارازیتوئید روی لاروهای سن آخر شب پره ی مدیترانه ای آرد (lep., pyralidae) zeller ephestia kuehniella در اتاقک رشدی با شرایط دمایی 1 26، رطوبت نسبی 5 70% و دوره ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی صورت گرفت. آزمایشات زیست سنجی روی حشرات کامل زنبور به روش تماس با باقیمانده ی سموم صورت گرفت. نتایج lc50 حشره کش ها نشان داد که سایپرمترین به عنوان سمی ترین ترکیب روی حشرات کامل زنبور ماده شناخته شد. براساس طبقه بندی سازمان بین المللی کنترل بیولوژیک سایپرمترین در گروه حشره کش های باضرر متوسط و بقیه ی حشره کش ها در گروه کم ضرر و بی ضرر قرار گرفتند. از نظر زادآوری و باروری، بین شاهد و تیمارهای حشره کشی اختلاف معنی داری مشاهده گردید. مقادیر نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) برای شاهد و حشره کش های بیونیم®، نیم گارد®، متوکسی فنوزاید، پایریدالیل و سایپرمترین به ترتیب 179/0، 149/0، 143/0، 154/0، 145/0و 16/0 بر روز به دست آمد. واکنش تابعی در شاهد و تیمارهای حشره کشی از نوعii تعیین شد و بیشترین و کمترین نرخ حمله به ترتیب در تیمارهای پایریدالیل (0035/0 بر ساعت) و سایپرمترین (0025/0 بر ساعت) مشاهده گردید، هم چنین بیشترین و کمترین زمان دستیابی هم به ترتیب در تیمارهای سایپرمترین (624/0 ساعت) و شاهد (4143/0 ساعت) مشاهده شد. براساس نتایج به دست آمده، به غیر از سایپرمترین بقیه حشره کش ها کمترین تاثیر سوء روی زنبور پارازیتوئیدh. hebetor داشتند، بنابراین می توان از حشره کش های آزادیراکتین (بیونیم® و نیم گارد®)، پایریدالیل و متوکسی فنوزاید همراه با این عامل کنترل بیولوژیک در برنامه های مدیریت تلفیقی آفات (ipm) استفاده نمود، هم چنین علاوه بر مطالعات آزمایشگاهی، بایستی شرایط نیمه مزرعه ای و مزرعه ای فراهم شود تا نتایج آزمایشگاهی تکمیل و عملی گردد.